De feestdagen bieden veel om te vieren. Heerlijke geuren. Geliefde films. Kleurrijke decoraties. Levendige feestjes. Gezellige gesprekken. En als je geluk hebt, cadeautjes.

Maar als er één ding is waardoor je weet dat de feestdagen zijn aangebroken, is het wel muziek.

Kerstmuziek kan plotseling onverwachte gevoelens oproepen. Het ene moment loop je door de supermarkt terwijl Bing Crosby zingt over een witte kerst, en het volgende moment schiet je te binnen hoe je vroeger de beslagkom mocht uitlikken als je kerstkransjes bakte met je oma.

Dergelijke voorvallen kunnen worden toegeschreven aan het ervaren van nostalgie, dat officieel gedefinieerd wordt als ‘een vorm van heimwee, het idealiserend terugverlangen naar dat wat geweest is’. Hoewel dit gevoel vanuit het niets kan opkomen, kun je door opzettelijk nostalgische gedachten op te roepen met behulp van je vijf zintuigen, je huidige en toekomstige feestdagen positief beïnvloeden.

De voordelen van nostalgie

Op de korte termijn is het voordeel van nostalgie dat het bevestigt dat ons leven zin heeft. Dat komt doordat nostalgie meestal gekoppeld is aan belangrijke gebeurtenissen in je leven, zoals verjaardagen, trouwerijen en de feestdagen. Bovendien zijn bij deze gebeurtenissen meestal dierbaren betrokken. Dus als we over deze gebeurtenissen nadenken, wordt ons gevoel van ergens toebehoren versterkt en daardoor voelen we ons meer geliefd, beschermd en veilig in onze bestaande relaties.

En het zijn deze kortetermijnvoordelen die we aanboren als onze feestdagen niet verlopen zoals we hadden gepland, of dat nu komt door een geannuleerde vlucht of een onverwachte storm. In het geval van de gemiste vlucht is nostalgie datgene waardoor herinneringen ophalen bij een beker warme chocolademelk in de lounge van de luchthaven je troost biedt terwijl je moet met een enorme teleurstelling moet zien te dealen. In het geval van de storm kan het gaan om het bestellen van allerlei gerechten bij de afhaalchinees als je niet thuis kan komen, omdat het je herinnert aan het jaar dat je ouders de kalkoen lieten aanbranden. De herinneringen halen het natuurlijk niet bij hoe het had moeten zijn, maar door elementen van eerdere fijne feestdagen op te halen, wordt het heden aangenamer door de troost uit het verleden.

Nostalgie biedt voordelen waar we ook in de toekomst wat aan hebben. Onderzoek heeft aangetoond dat het ophalen van nostalgische herinneringen een krachtige sociale drijfveer is waardoor we sociale doelen gaan nastreven zoals nieuwe vrienden maken, banden aanhalen met dierbaren en het vinden van een partner om ons leven mee te delen. De timing is perfect; door de nostalgie te ervaren tijdens de feestdagen kun je je al voorbereiden op de goede voornemens voor je sociale leven die je op oudejaarsavond gaat opstellen.

Nostalgie en de vijf zintuigen

Je zou misschien denken dat nostalgie ondanks alle voordelen niet zo makkelijk is om op te roepen. Maar gelukkig is het gewoon een kwestie van de geuren, geluiden, smaken, beelden en gevoelens uit ons verleden aanboren. Wat je ook viert in deze periode, denk aan de vijf zintuigen terwijl je je voorbereidt op de feestdagen. Hier volgen per zintuig een paar dingen die je zou kunnen doen.

Horen

Stel een afspeellijst samen waar voor al je gasten wat in staat. De nummers die bij jou geweldige herinneringen oproepen aan de feestdagen hoeven dat niet te doen voor je opa of je nicht. Creëer kansen om je dierbaren beter te leren kennen door ze van tevoren te vragen welke nummers hen herinneren aan de feestdagen. Je krijgt dan een afspeellijst die generaties en genres overbrugt.

Als je niet weet waar je moet beginnen, geen probleem. Onze Global Head of Music, Brian Beck, heeft speciaal voor jou Vintage Holiday gemaakt. Een playlist die blijft boeien, met minder bekende klassiekers van bijvoorbeeld Woodie Guthrie, Pearl Bailey, Loretta Lynn en Louis Armstrong.

Ruiken

Van alle zintuigen is ruiken het zintuig dat het meest rechtstreeks emotionele herinneringen oproept. Als we iets ruiken, gaat die informatie rechtstreeks naar dat deel van onze hersenen dat gekoppeld is aan het ervaren van emoties Denk aan de geuren die herinneren aan je favoriete feestdagen en doe ze herleven met kaarsen, essentiële oliën, kamersprays of geurstokjes. Als je tijd hebt, pak dan twee zintuigen tegelijkertijd door te koken of bakken (zie ‘Proeven’ hieronder). En tot slot kun je experimenteren met verschillende geuren in verschillende kamers. Probeer gastvrije dennengeur in de hal, verwarmende kaneel in de woonkamer en verfrissende pepermunt in de badkamer.

Zien

Er zijn heel veel dingen die de feestdagen vrolijker kunnen maken … twinkelende lichtjes van menora’s, kinara’s en minihuisjes die overal in huis staan. Maar een van de meest troostrijke dingen waarnaar je tijdens de feestdagen kunt staren – de vlammetjes in een openhaard – kan onpraktisch, of nog waarschijnlijker, onmogelijk zijn. Daarom hebben wij samen met sound designer Andrew Tracy ‘Het kerstvuur met het mooiste geluid’ gemaakt. Met het correcte formaat houtblokken, de juiste verhouding hout tot vlammen en de geschikte schorsdikte kun je genieten van de hypnotiserende vlammen op je tv en het kalmerende geknapper door je home cinema-speakers.

Voelen

Dit zintuig wordt het vaakst over het hoofd gezien. Maar als je de ervaring van voelen toevoegt aan je feestdagen kan dat je bewuster maken van alles. Neem de tijd voor hoe de feestdagen voelen: een ruw houtblok, een handgebreide sjaal, een warme beker van klei, de versleten pagina’s van een geliefd boek dat je eens per jaar leest. En twijfel je nog, sla dan een zachte, pluizige deken om je heen.

Proeven

Deze krijgt de meeste aandacht rond de feestdagen. En niet zonder reden. Maar dit is ook waar de grootste kansen liggen om nieuwe tradities toe te voegen aan oude. Mensen vieren deze tijd van het jaar niet alleen kerst maar ook Chanoeka, Kwanzaa, het wintersolstitium, Diwali, Los Posadas en het Chinese nieuwjaar. Kom in de feestsfeer door meer te weten te komen over culturele tradities die anders zijn dan die van jezelf. Plaats daarna een traditioneel gerecht waarover je hebt gelezen op het menu van je feestmaal en gebruik het als een kans om te delen wat je hebt geleerd. Of, als je van boeken houdt, zoek dan eens naar kookboeken met recepten die zijn geïnspireerd door literaire giganten als Charles Dickens, Toni Morrison en Louisa May Alcott. En als allerbelangrijkste, deel. Of je nu vrienden uitnodigt voor de maaltijd met je gezin of versgebakken koekjes inpakt voor de buren, het delen van voedsel is een geweldige manier om in contact komen met mensen waar je normaal gesproken alleen maar naar zwaait.

De feestdagen kunnen stress opleveren. En ze lopen niet altijd zoals gepland. Maar door aandacht te hebben voor je zintuigen tijdens deze dagen, kun je profiteren van troostrijke herinneringen uit het verleden, gemotiveerd raken om een betere toekomst te creëren en genieten van elk moment van het heden.

Sources

Abeyta, A. A., Routledge, C., & Juhl, J. (2015). Looking back to move forward: Nostalgia as a psychological resource for promoting relationship goals and overcoming relationship challenges. Journal of Personality and Social Psychology, 109(6), 1029–1044. https://doi.org/10.1037/pspi0000036

Hepper, E. G., Ritchie, T. D., Sedikides, C., & Wildschut, T. (2012). Odyssey’s end: Lay conceptions of nostalgia reflect its original Homeric meaning. Emotion, 12, 102–119. https://doi.org/10.1037/a0025167

Hertz, R., Eliassen, J., Beland, S., Souza, T. (2004). Neuroimaging evidence for the emotional potency of odor-evoked memory. Neuropsychologia. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0028393203002161

Pearsal, J. (Ed.). (1998). The New Oxford dictionary of English. Oxford, UK: Oxford University Press.

Routledge, C., Arndt, J., Wildschut, T., Sedikides, C., Hart, C. M., Juhl, J., . . . Schlotz, W. (2011). The past makes the present meaningful: Nostalgia as an existential resource. Journal of Personality and Social Psychology, 101, 638–652. https://doi.org/10.1037/a0024292

Wildschut, T., Sedikides, C., Arndt, J., & Routledge, C. (2006). Nostalgia: Content, triggers, functions. Journal of Personality and Social Psychology, 91, 975–993. https://doi.org/10.1037/0022-3514.91.5.975