Nu steeds meer muziekdiensten abonnementen met een hogere resolutie aanbieden, vliegen je allerlei getallen, termen en afkortingen om de oren. Misschien vraag je je af: is hi-res hetzelfde als hifi of HD? Wat is het verschil tussen 16-bit en 24-bit? Doet het aantal kHz ertoe? En is lossless beter dan lossy? Klinkt het nogal verwarrend? Je bent niet alleen. Hoewel sommige aspecten van wat hi-res audio (oftewel audio in hoge resolutie) precies betekent duidelijk gedefinieerd zijn, geldt dat weer niet voor andere aspecten. En naarmate de sector zich verder ontwikkelt gebruiken streamingdiensten steeds meer zelfbedachte termen voor het aanduiden van hun hi-res-abonnementen.

Hieronder doen we de basisbeginselen voor je uit de doeken. Zo heb je aan het eind een van deze blog een goed begrip van wat hi-res nu eigenlijk betekent, en kun je een weloverwogen beslissing nemen over welk type audio je wilt streamen.

Wat maakt een nummer 'hi-res'?

Wanneer je het hebt over hi-res audio, probeer je uiteindelijk één centrale vraag te beantwoorden: hoe nauwkeurig geeft waar ik naar luister weer hoe het nummer klonk toen het werd opgenomen in de studio? Je kunt dat het best bepalen door een digitale audiotrack te evalueren aan de hand van twee verschillende meeteenheden: op basis van bitdiepte (uitgedrukt in 'bits') en op basis van samplesnelheid (uitgedrukt in kilohertz of ‘kHz').

Bitdiepte: kun je de hele harde én de hele zachte elementen horen?

We beginnen met iets dat voor de hand ligt: Er zijn geluiden die te zacht zijn voor mensen om ze te kunnen horen, zoals een donsveertje dat over een glazen ruit wordt gesleept. Het maakt geluid, maar horen kunnen we het niet. Omgekeerd zijn er geluiden die zo hard zijn dat je oren beschadigd zouden raken als je ernaar zou luisteren. Dit is waarschijnlijk ook de reden waarom je niet naast een straalmotor wilt staan. Tussen die twee extremen in ligt een geluidsbereik dat mensen kunnen horen en waarvan ze kunnen genieten.

Bitdiepte is de meeteenheid die aangeeft of we het zachtste geluid tot en met het allerhardste geluid van een nummer kunnen horen. Dus van het stilste gefluister tot het luidste tromgeroffel.

Als je naar muziek luistert, zijn er twee verschillende bitdiepten die belangrijk zijn de bitdiepte waarop het originele nummer werd opgenomen in de studio, en de bitdiepte van het muziekbestand waar je naar luistert.

De twee bitdiepten die je het vaakst zult tegenkomen zijn 24-bit en 16-bit.

24-bit: Dit is de bitdiepte waarmee digitale muziek wordt opgenomen in de studio en waarbij een muziekbestand wordt gezien als 'hi-res'.

16-bit: Deze bitdiepte wordt vaak 'cd-kwaliteit' genoemd. Als je luistert naar een nummer op een cd, luister je in 16-bit. Bij deze bitdiepte zouden we zowel het allerzachtste als het allerhardste geluid in een nummer moeten kunnen horen. Waarom wordt een nummer dan opgenomen met een bitdiepte die hoger is dan 16-bit, als 16-bit het volledige bereik dekt dat we willen horen in muziek? Daar kom ik zo op terug.

Samplesnelheid: kun je de hele hoge elementen én de hele lage elementen horen?

Eerst even je kennis van frequenties opfrissen: onze oren zijn alleen in staat dingen te horen binnen een bepaald frequentiebereik. Je kent waarschijnlijk wel het hondenfluitje, dat een geluid in zo’n hoge frequentie produceert dat wij mensen het niet kunnen horen - maar honden wel.

Net als bij de bitdiepte die we net bespraken, is het bereik van frequenties dat we kunnen horen eindig. Voor een mens met een volkomen perfect gehoor ligt dat bereik tussen 20 Hz en 20.000 Hz (oftewel 20 kHz).

Toen 16-bit werd gekozen als de standaard bitdiepte voor cd's, werd 44,1 kHz bepaald als de standaard samplesnelheid omdat daarin het volledige frequentiebereik valt dat wij mensen kunnen horen.

Het kan zijn dat je weleens van samplesnelheden hebt gehoord die hoger liggen dan 44,1 kHz (van 48 kHz tot wel 192 kHz). Hoewel iedereen het erover eens is dat een nummer wordt beschouwd als 'hi-res' bij een bitdiepte van 24-bits, is de professionele audiocommunity minder unaniem over welke samplesnelheid een nummer precies 'hi-res' maakt. Maar omdat 44,1 kHz het volledige frequentiebereik dekt dat mensen kunnen horen, kun je erop vertrouwen dat je alle frequenties hoort in een nummer als je luistert bij die samplesnelheid (of hoger).

Waarom hebben we niet altijd in hi-res geluisterd?

Als we willen luisteren naar muziek die precies zo klinkt als tijdens de opname in de studio, waarom luisteren we dan niet altijd gewoon naar de oorspronkelijke bestanden? Kort gezegd: die bestanden zijn enorm. En het proces om zulke grote bestanden van de studio naar onze oren te krijgen was (en is) nogal een uitdaging. Om uit te leggen hoe dat proces in zijn werk gaat, moet ik eerst iets vertellen over audiobestanden. En dat verhaal begint, zoals zoveel goede verhalen, in de vroege jaren tachtig.

Toen de cd werd gelanceerd paste er geen volledig album met 24-bits nummers op. Dus moesten voor het maken van een cd de oorspronkelijke 24-bits tracks uit de studio worden omgezet naar kleinere, 16-bits bestanden. Deze bitdiepte werd gekozen omdat het kleiner is dan een 24-bits bestand en je zoals gezegd nog steeds het volledige bereik van zachte tot harde geluiden in een nummer horen. Daarom wordt muziek van cd-kwaliteit, terecht, al tientallen jaren geassocieerd met geluid van hoge kwaliteit.

Maar toen was daar het internet, dat verandering bracht in de manier waarop we vrijwel alles met elkaar delen. Brieven werden e-mails. Brochures werden webpagina's. Gesprekken werden chats. Maar in tegenstelling tot woorden die elektronisch makkelijk kunnen worden doorgestuurd via vrij kleine bestandjes, waren zelfs 16-bits bestanden te groot om online te versturen. Laat staan de originele 24-bits muziekbestanden. (Mocht je het je niet meer herinneren, in het begin was het internet heel erg traag.) Om muziek online op een efficiënte manier door te sturen, moesten muziekbestanden nog kleiner worden gemaakt. Hiervoor werden de originele audiobestanden gecomprimeerd.

Je kunt een bestand op twee manieren comprimeren: lossy en lossless.

Lossy (Voorbeelden: mp3, AAC, WMA, OGG): Bij deze methode worden kleine deeltjes van een nummer verwijderd uit de originele, ongecomprimeerde track om het bestand kleiner te maken. De delen die worden verwijderd worden gekozen op basis van hoe onwaarschijnlijk het is dat iemand ze zal missen. Voorbeeldje: stel dat een zachte percussie-shaker direct na de hele harde dreun van een hihat komt. Door het veel hardere, opvallendere geluid van de hihat zullen je oren het geluid van de shaker heel waarschijnlijk niet kunnen horen. In dit voorbeeld is het geluid van de shaker dus iets dat zou kunnen worden verwijderd uit het originele audiobestand zonder dat de meeste mensen het zouden merken of missen. Maar op die manier is het eind al snel zoek; om een lossy bestand kleiner en kleiner te maken moeten er steeds meer geluiden worden verwijderd. En hoe meer geluiden er worden verwijderd, des te waarschijnlijker is het dat de luisteraar zal merken dat er elementen ontbreken. En hoe meer geluiden de luisteraar merkt dat er ontbreken, des te meer zal het op hem overkomen als een nummer van lage kwaliteit.

Aanvullende opmerking: de kwaliteit van lossy audiobestanden wordt op een andere manier geëvalueerd dan die van ongecomprimeerde en lossless tracks. De kwaliteit wordt gemeten in kilobits per seconde (kbps), ook wel bitsnelheid genoemd (niet te verwarren met bitdiepte) Maar omdat deze blog gaat over de hoogste niveaus van audioresolutie, leggen we de nadruk op de meeteenheden die worden gebruikt voor het evalueren van hi-res audio en audio van cd-kwaliteit: bitdiepte en samplesnelheid.

Lossless(Voorbeelden: FLAC, ALAC): De beste manier om een bestand te comprimeren zonder de kwaliteit van de muziek negatief te beïnvloeden is via ‘lossless'-compressie. Vergelijkbaar met het concept van een ZIP-bestand, betekent het comprimeren van een nummer tot een lossless bestand dat wanneer je het bestand weer opent er niets verloren is gegaan. Je hoort het nummer precies zoals het klonk voor het werd gecomprimeerd. Streamingdiensten die nu hi-res audio aanbieden doen dat met lossless bestanden.

Waarom zouden we willen luisteren in hi-res?

Je weet nu drie belangrijke dingen: 1) Ongecomprimeerde en lossless audiotracks worden geëvalueerd op basis van twee meeteenheden: bitdiepte en samplesnelheid. 2) Als je luistert naar een nummer in 16-bit en 44,1 kHz (of cd-kwaliteit) hoor je het volledige bereik van zacht tot hard én al de frequenties die mensen willen horen in muziek. 3) In de studio worden nummers opgenomen met een bitdiepte van 24-bit.

Nu je dat weet, vraag je je wellicht twee dingen af: 1) Waarom worden nummers eigenlijk opgenomen in een hogere bitdiepte dan cd-kwaliteit? en 2) Waarom zou ik willen luisteren naar hi-res in plaats van muziek in gewone cd-kwaliteit?

In de studio

Aan de hand van een eenvoudige analogie vertelt Greg McAllister, Senior Sound Experience Manager bij Sonos, waarom sound engineers muziek opnemen in 24-bits. “Stel je eens voor dat je een kleine vis probeert te vangen met een klein netje”, legt hij uit. “Omdat de ring van het netje iets groter is dan de vis, zou je de vis moeten kunnen vangen met het net dat je hebt. Maar als je een groter net hebt met een veel wijdere ring, wordt het veel makkelijker om diezelfde vis te vangen.” Vervolgens past hij de analogie toe op de studio: “Opnames maken in 16-bit is als het vangen van de audio met een klein netje, doe je het in 24-bit dan is dat als met het grote net. Je geeft jezelf een grotere foutmarge en maakt het proces veel eenvoudiger door het grote net te gebruiken.”

Uit jouw speakers

Jarenlang was cd-kwaliteit de grootste bitdiepte en samplesnelheid die je kon streamen op Sonos. En omdat 16-bit- en 44,1 kHz-audiobestanden het volledige spectrum van zacht tot hard en alle frequenties in een nummer bevatten, klinkt die geluidskwaliteit fantastisch.

Vanaf vandaag kun je nu luisteren naar hi-res (24-bit, 48 kHz) audio op de meeste Sonos-producten door te streamen vanaf Amazon Music Unlimited, dat (helaas nog) niet beschikbaar is in Nederland en België. Waarom zou je naar muziek willen luisteren in hi-res? McAllister legt ook dat uit. “Het voordeel van luisteren naar hi-res muziek is dat je luistert naar het oorspronkelijke bestand uit de studio”, vertelt hij. “Er hoefde niets geconverteerd te worden om de track van 24-bit te veranderen in een 16-bit track. Als je luistert naar een track in 24 bit dan hoor je de audio gegarandeerd zoals die klonk in de studio. Een beetje technisch misschien, maar als alle digitale bestanden bestaan uit alleen maar enen en nullen, dan bestaat het bestand waarnaar je luistert in 24-bit uit precies dezelfde enen en nullen als die uit de studio kwamen.”

En nu weer terug naar onze oorspronkelijke vraag: hoe nauwkeurig geeft waar ik naar luister weer hoe het nummer klonk toen het werd opgenomen in de studio? Het antwoord op deze vraag hangt af van twee dingen: de track waarnaar je luistert en het apparaat waarmee je luistert. De speakers in je mobiele telefoon zullen natuurlijk geen recht doen aan een hi-res audiotrack. Maar luister je naar een hi-res track met een koptelefoon van goede kwaliteit of een Sonos-speaker, dan creëer je de best mogelijke omstandigheid om die track te ervaren zoals hij klonk in de opnamestudio.

Luisteren naar hi-res op Sonos

Op het moment van publiceren kunnen de volgende Sonos-producten 24-bits muziek afspelen bij 48 kHz: Roam, Arc, Beam (beide generaties), Five, Sub (alle generaties), Move, One, One SL, Port, Amp, SYMFONISK boekenplank, SYMFONISK tafellamp, Play:5 (Gen 2), Connect (Gen 2) en Connect:Amp (Gen 2).

Sonos ondersteunt op dit moment het streamen van hi-res audio vanaf Amazon Music Unlimited (dat tot 24-bits en 192 kHz streamt). Goed om te weten: wanneer je streamt op Sonos is de maximale samplesnelheid 48 kHz.

Geef je de voorkeur aan een andere streamingdienst die hi-res audio biedt maar nog niet beschikbaar is op Sonos? Dan vind je het misschien fijn om te weten dat we van plan zijn in de toekomst meer hi-res belevingen te introduceren. Zorg dat je de software van je Sonos-systeem up-to-date houdt en volg ons op Instagram, Twitter, Facebook en LinkedIn als je op de hoogte wilt blijven van onze nieuwste functies.+

Hoe zit het met hifi en HD?

Het is je waarschijnlijk opgevallen dat we het alleen over hi-res hebben gehad en niet over hifi (high-fidelity) of HD (high-definition) audio. Dit is waarom: hoewel de professionele audiocommunity het erover eens is wat audio hi-res maakt (24-bit), bestaat er geen eenduidige definitie voor hifi en HD Als je die termen ziet kunnen ze worden gebruikt om te verwijzen naar cd-kwaliteit (16-bit), hi-res (24-bit) of iets anders. Denk eraan dat als je een audiotrack met een hogere resolutie evalueert, de bitdiepte en de samplesnelheid de meest consistente manieren zijn om de kwaliteit van die track te bepalen.

Experimenteer en beslis

Uiteindelijk ben jij de enige persoon die kan beslissen of hi-res audio iets voor jou is. Dus probeer het gewoon! Kies een nummer dat je kent en luister ernaar zoals je dat nu doet. Luister er daarna nog een keer naar in hi-res en kijk of je verschil merkt. Of misschien weet je al dat je een garantie wilt dat je audio in de beste kwaliteit streamt op je systeem. Heb je je eenmaal geabonneerd, kijk dan naar het scherm Je hoort in de Sonos-app. We hebben een badge toegevoegd die duidelijk aangeeft dat je luistert naar hi-res audio.