Hoewel sommige luisteraars de voorkeur geven aan planken vol platen en stapels cd's, bestaan de meeste muziekbibliotheken tegenwoordig uit bestandsformaten die handiger op te bergen zijn of onderweg beluisterd kunnen worden. Maar het heeft weinig zin om een audiobestand simpelweg aan te duiden als 'digitaal', want dat kan heel veel verschillende dingen betekenen. En bovendien kan de geluidskwaliteit ook verschillen. Audiobestanden zijn er namelijk in meerdere formaten, en die formaten zijn niet allemaal even vergelijkbaar.

Audiobestandsformaten: een kort overzicht

Een van de grootste verschillen tussen audiobestandsformaten heeft te maken met een proces dat compressie wordt genoemd. Zoals de naam al doet vermoeden, maakt compressie een bestand kleiner. Dat kan handig zijn als je opslagruimte op een harde schijf wilt besparen, maar het kan ook gevolgen hebben voor de kwaliteit van de oorspronkelijke geluidsopname.

Tijdens het compressieproces wordt de hoeveelheid gegevens in een audiogolfvorm verkleind. Dit gegevensverlies kan ertoe leiden dat de luisteraar een kwaliteitsverlies opmerkt. Sommige audiobestandsformaten die dit type lossy compressie ondergaan zijn MP3, AAC en Ogg/Vorbis.

Maar het compressieproces zorgt niet noodzakelijkerwijs voor een verslechtering van de geluidskwaliteit. Sommige nieuwere compressietechnologieën kunnen de bestandsgrootte verkleinen en toch alle audio-informatie van de oorspronkelijke opname behouden. Audiobestanden die dit type compressie ondergaan worden lossless audiobestanden genoemd.

Tot slot zijn er audiobestanden die niet worden gecomprimeerd. Deze ongecomprimeerde bestanden zijn doorgaans veel groter, maar ze hebben geen last van de geluidskwaliteitsproblemen die bij sommige gecomprimeerde formaten wel een rol spelen.

Samengevat, digitale audiobestanden kunnen dus lossy, lossless of ongecomprimeerd zijn. Laten we dieper ingaan op elk type en een aantal veelvoorkomende voorbeelden bekijken.

Lossy audiobestanden

Lossy audiobestanden worden op zo'n manier gecomprimeerd dat een deel van de getrouwheid van de originele opname verloren gaat. Misschien vind je het vreemd dat ook maar iemand de voorkeur geeft aan een lossy audiobestand boven een bestand waarbij alle rijkdom en complexiteit van een ongecomprimeerd bestand behouden blijft. Maar lossy bestanden nemen doorgaans veel minder ruimte en bandbreedte en opslagruimte in beslag, waardoor ze een goed compromis zijn voor muziekstreamingdiensten.

En voordat je nu denkt dat 'lossy' automatisch 'slechte kwaliteit' betekent, kun je je afvragen of je oren het verschil zelfs maar zouden opmerken. Veel mensen vinden het lastig om enig verschil op te merken tussen cd-kwaliteit (16 bit/44,1 kHz) en de hogere bitsnelheidsstandaarden die sommige lossless bestandsformaten technisch gezien behalen. Als het voor je oren geen verschil maakt, is het logisch om een kleiner bestandsformaat te kiezen als dat mogelijk is.

Laten we daarom eens naar vier lossy audiobestandsformaten kijken die je kunt tegenkomen.

MP3

De MP3 werd immens populair in het begin van de jaren nul. In die tijd was het een van de meest efficiënte manieren om een audiotrack van een cd te halen en op te slaan op een digitale harde schijf of op een 'gebrande' cd. Het MP3-bestandsformaat is veel kleiner dan dat van een ongecomprimeerde cd-audiotrack.

MP3's waren revolutionair voor hun tijd en leidden tot een enorme sprong voorwaarts in draagbaar luisteren, want ze vormden de basis voor de eerste digitale audiospelers. Misschien heb je zelf ook nog wel MP3's op je harde schijf staan. Het formaat is lossy en sommige mensen zijn mogelijk in staat om het verschil te horen tussen een MP3 en een track van cd-kwaliteit.

AAC

AAC staat voor Advanced Audio Coding en is een lossy coderingsstandaard die wordt gebruikt om audiotracks te comprimeren. De kwaliteit van AAC is niet zo goed als dat van hi-res audio maar het is wel beter dan MP3 en levert een betere kwaliteit bij een vergelijkbare bestandsgrootte.

Hoewel het misschien minder vaak wordt gebruikt dan MP3, kom je het AAC-formaat waarschijnlijk tegen als je een iPhone gebruikt. Het was lange tijd het voorkeursformaat van de iTunes Music Store en is nog steeds beschikbaar op AAC-compatibele apparaten.

OGG

OGG is een veelzijdige en open-source compressietechnologie voor multimedia. Misschien heb je weleens gehoord van Ogg/Vorbis, een OGG-formaat dat veel wordt gebruikt voor audiocompressie. Spotify maakt vaak gebruik van dit formaat voor zijn streams.

Hoewel ze lossy zijn, is de geluidskwaliteit van OGG-audiobestanden vrij goed. Hun grootte en kwaliteit zijn beide voordelen ten opzichte van andere lossy compressieformaten en ze worden veel gebruikt voor het streamen van audio via het internet.

WMA (Lossy)

WMA staat voor Windows Media Audio, wat al aangeeft dat dit formaat werd ontwikkeld door Microsoft. Hoewel het een iets betere kwaliteit oplevert dan MP3, is het lossy WMA-formaat lang niet compatibel met alle niet-Microsoft-apparaten en is dus maar beperkt bruikbaar.

Lossless audiobestandstypen

Bestandstypen voor lossless audio zijn bestanden die op zo'n manier worden gecomprimeerd dat de kwaliteit van de originele opname in wezen gelijk blijft. Met andere woorden: er gaat geen enkel waarneembaar aspect van de audio verloren tijdens het compressieproces.

Maar let wel, 'lossless' betekent niet ongecomprimeerd. Een lossless track is nog steeds gecomprimeerd, maar maakt gebruik van een data-algoritme dat alle kwaliteit van de oorspronkelijke opname behoudt. Lossless kwaliteit is doorgaans gelijk aan 16 bits/44,1 kHz of hoger, wat betekent dat het minstens zo goed klinkt als een cd.

Hieronder staan een aantal van de meest gebruikelijke lossless bestandstypen.

FLAC

FLAC staat voor Free Lossless Audio Codec. Een 'codec' is een proces dat digitale bestanden comprimeert en decomprimeert, dus de naam zegt eigenlijk alles: het werd ontwikkeld om gratis lossless compressie mogelijk te maken.

Veel audiofielen zien FLAC als de gouden standaard voor digitale audioformaten aangezien het een veel kleiner formaat mogelijk maakt dan een onbewerkt ongecomprimeerd audiobestand zonder dat er waarneembare audiokwaliteit verloren gaat.

ALAC

ALAC staat voor Apple Lossless Audio Codec. Het werd ontwikkeld door Apple als een lossless opvolger van AAC. Het bedrijf biedt op dit moment zijn volledige Apple Music-catalogus aan in ALAC-resolutie variërend van cd-kwaliteit tot hoger.

WMA (Lossless)

Er bestaat inderdaad een lossless alternatief voor het hierboven genoemde lossy Windows Media Audio-formaat. Je komt het minder vaak tegen dan FLAC en ALAC van Apple, en het onderscheidt zich niet op het gebied van compressie-efficiëntie of audiokwaliteit. Dat gezegd hebbende biedt dit WMA-formaat (hoofdzakelijk) Microsoft-gebruikers een lossless audiobeleving.

Ongecomprimeerde audiobestandstypen

Zoals de naam al aangeeft worden gecomprimeerde audiobestanden op geen enkele manier gecomprimeerd. Dit betekent dat er geen gegevens verloren gaan tijdens het compressieproces en dat elk aspect van de oorspronkelijke opname behouden blijft.

Veel audiofielen zien ongecomprimeerde bestandstypen als de heilige graal van digitale audio, maar deze bestandstypen hebben wel hun eigen nadelen. Zo zijn ze doorgaans vrij groot; als je veel ongecomprimeerde bestanden lokaal opslaat, heb je waarschijnlijk extra schijfruimte nodig. Hun onhandige grootte betekent ook dat het lastig kan zijn om echte ongecomprimeerde bestanden te vinden op veel streamingdiensten.

Laten we eens drie van de meest voorkomende ongecomprimeerde audioformaten bekijken.

WAV

WAV (Waveform Audio File Format) is een hi-res audioformaat dat wordt gebruikt voor het coderen van cd-audiogegevens. Hoewel WAV-bestanden technisch gezien gecomprimeerde gegevens kunnen opslaan, worden ze doorgaans gebruikt voor ongecomprimeerde audio.

WAV-files staan bekend om hun uitstekende geluidskwaliteit, maar ze zijn ook berucht vanwege hun zeer grote bestandsgroottes.

AIFF

AIFF, of Audio Interchange File Format, lijkt in veel opzichten op WAV, en werd ontwikkeld door Apple rond dezelfde tijd dat Microsoft en IBM het WAV-formaat ontwikkelden.

AIFF-audiobestanden zijn vergelijkbaar met WAV-bestanden en beide zijn doorgaans compatibel met Microsoft- en Apple-systemen. Maar AIFF-bestanden zijn voor non-professionals betrekkelijk zeldzaam en groot, dus je komt ze waarschijnlijk minder vaak tegen.

DSD

Ook het DSD (Direct Stream Digital)-formaat is populair onder audiofielen. Het doel is om de originele analoge golfvorm vast te leggen op een manier die repliceert wat je uit een hoogwaardige platenspeler zou kunnen horen komen. Hoewel een kleine groep luisteraars fan zijn, is het nog niet aangeslagen bij de massa en zijn ongecomprimeerde DSD-bestanden gewoon te groot voor streamingtoepassingen die afhankelijk zijn van het internet.

Welke audiobestandsformaten moet ik gebruiken?

Als puntje bij paaltje komt, is het type audiobestand dat je gebruikt alleen zo goed als de apparatuur waarop je het afspeelt. Als je niet van plan bent om te investeren in een hifi-systeem met hoogwaardige componenten, maakt het wellicht niet uit of je een MP3-, AAC- of lossless audiobestandsformaat gebruikt.

Het goede nieuws is dat hifi audio niet zo onbereikbaar is als je misschien zou vermoeden. Met een premium speler zoals Sonos Five of de ruimtelijke audio-capaciteiten van een soundbar als Sonos Arc, is het waarschijnlijker dat je het verschil merkt tussen lossy en lossless audiokwaliteit.

Dan hangt het bestandsformaat dat je kiest grotendeels af van hoe je luistert naar muziek. Als je meestal muziek streamt, maar de best mogelijke kwaliteit wilt, kijk dan of er diensten zijn die gebruikmaken van FLAC- en ALAC-codering. Als opslagruimte geen enkel probleem is en je vooral bestanden afspeelt van je cd-bibliotheek, is WAV wellicht een logischere keuze.

Natuurlijk helpt het om eerlijk tegen jezelf te zijn over hoe belangrijk kwaliteit nu echt is. Sommige mensen vinden lossy formaten prima. En soms weegt het gemak van kleinere bestandsgroottes nu eenmaal zwaarder dan verschil in geluidskwaliteit.

Ontdek meerdere audioformaten met Sonos

Nu vraag je je wellicht af welke audioformaten Sonos ondersteunt. Tot de door ons ondersteunde bestandstypen behoren veel van de in deze gids genoemde formaten. Daaronder vallen ook lossless en ongecomprimeerde audio van hoge kwaliteit die is gecodeerd met FLAC en ALAC, met een maximale bitdiepte variërend van cd-kwaliteit tot hoger.

Denk eraan dat Sonos home cinema-producten ondersteuning kunnen bieden voor andere audioformaten dan onze draadloze speakers.